Samen met Sabine en Dagmar bezoek ik KC De Kwartiermaker in 's-Hertogenbosch. Ik ben benieuwd naar de manier waarop zij kinderen laten werken aan individuele doelen en hoe dit wordt bijgehouden in een portfolio.
Vanaf de plek waar wij onze auto parkeren, veraadt het gebouw niet dat we hier voor een innovatieve school staan. De school is gevestigd in een bestaand gebouw, wat eerder ook dienst deed als school. Bij binnenkomst in de aula, valt meteen het keukenblok op, dat een deel van de aula inneemt. Hier ontmoeten moeders van leerlingen elkaar en drinken samen koffie, vertelt directeur Kim Cleijn ons later. De Kwartiermaker heeft te maken met een multiculturele populatie, ongeveer
52% van de leerlingen zijn gewichtsleerlingen. Kim omschrijft het als een pittige populatie. Ouders van allochtone afkomst lijken ook minder gevoel te hebben bij een innovatieve school. Hun kind gaat daar naar school omdat het dichtbij is, niet omdat de school innovatief is. In de aula van de school is een ouderontmoetplek met keukentje. Hier ontmoeten ouders elkaar tussen 8.30 en 9.00 uur en kunnen zij koffie drinken.
We worden hartelijk ontvangen door Kim. Het is de eerste rondleiding die sinds enige tijd weer geeft. Er zijn de voorgaande periode zoveel rondleidingen geweest, dat het tijd was voor een pauze.
Eerst vertelt ze ons uitgebreid over het onderwijs op De Kwartiermaker.
Het concept van De Kwartiermaker is gepersonaliseerd leren. Hierover kun je in de
schoolgids van De Kwartiermaker meer lezen. Peilers hierbij zijn dat het kind inzicht heeft in het eigen leren en dat de leerkracht en pedagogisch medewerker het kind begeleiden bij zijn leerproces.Daarbij hanteren de principes van het ego onderwijs.t
Oorspronkelijk waren de units als volgt ingedeeld: 1/2, 3/4/5 en 6/7/8. Maar kijkend naar de fases van ontwikkeling is dit veranderd naar 1/2/3 (spelend leren), 4/5/6 (formele leren/inoefenen) en 7/8 (inzichtelijk leren). Per Unit zijn er twee thuisgroepen, deze zijn heterogeen. De grootste thuisgroep bestaat uit 25 leerlingen.
De term leerkrachten wordt op de Kwartiermaker trouwens eigenlijk niet gebruikt. Het zijn begeleiders en een begeleider kan ofwel een leerrkacht of een onderwijsassistent zijn.
Er wordt gewerkt vanuit leerlijnen en ontwikkellijnen. Daarbij moeten er keuzes gemaakt worden uit de bronnen. Wat hierbij van belang is te onderkennen dat je leerkrachten de leerlijnen wel kennen, maar dat zij evengoed de instructie op een andere manier kunnen doen, of de stof op verschillende manieren aanleren. Op de Kwartiermaker wordt er aan gewerkt om dit op een lijn te krijgen.
Er wordt dus niet gewerkt met methodes. Wel wordt Estafette voor het technisch leesonderwijs aangehouden. Voor rekenen worden Wiswijz en Parwo als bron gebruikt. Werken met methodes brengt op dit moment met zich mee dat het kopieerapparaat maximaal wordt ingezet omdat er zoveel werkbladen worden gekopieerd. Dit is geen optimale situatie geeft Kim toe.
Op de Kwartiermaker wordt verder gewerkt met kernconcepten, dit is in de praktijk nog niet zo breed ingezet als gewenst. In de Units 2 en 3 worden de kernconcepten bijvoorbeeld nog niet gekoppeld aan rekenen en taal, maar wel aan wereldoriëntatie. Het uitwerken van een kernconcept vraagt best wel wat van een leerkracht. Kim laat ons een uitwerking van een concept zien. Ze geeft aan dat de ene leerkracht er voor kiest zo'n concept al heel erg volledig in te vullen, waar een ander meer ruimte kan open laten, zodat de andere begeleiders het verder naar behoefte kunnen invullen.
Op De Kwartiermaker wordt ook gewerkt met portfolios. In een portfolio houdt een kind de doelen bij waar het aan werkt. Deze doelen op kindniveau kunnen zij aanklikken in een digitaal programma zoals Math (Exova) voor rekenen. De begeleiders kiezen wel het domein, waarbinnen het kind de doelen kan kiezen. Ook worden de werkhouding en de sociaal emotionele vaardigheden op een zogenaamde ik-kaart of ik-blad bijgehouden in het portfolio.
Daarnaast houden de leerkrachten op de achtergrond ook nog een kindplan bij.
De leerkracht is 2 x per jaar vrij geroosterd om gesprekken met leerlingen te houden om de ik-kaart in het portfolio door te spreken. 2 x per jaar is er een portfolio gesprek van 15 minuten. Bijzonder hierbij is dat de leerling zelf het portfolio presenteert aan zijn ouders.
Daarnaast is er ook 2 x per jaar een inloopgesprek, waarin bijvoorbeeld analyses van toetsresultaten kunnen worden besproken.
Er wordt geen huiswerk gegeven vanuit het oogpunt dat kinderen vanuit eigen motivatie hun doelen willen behalen.
Op de Kwartiermaker is er op dinsdag en donderdag ook De Kwartiermaker Plus, dit zijn verlengde schooldagen.
Na deze uitgebreide uitleg, neemt Kim ons mee voor een rondleiding door de school. De sfeer in de school voelt fijn. Overal zie je de kinderen aan aan het werk. Wat opvalt is dat in de Units 2 en 3 allemaal in de groepen gewerkt wordt op het moment dat wij rondgeleid wordt. En dus niet op de leerpleinen. De school is gevestigd in een bestaand gebouw en het is niet altijd makkelijk om het gebouw te laten doen wat het onderwijs wil (om het zo maar te zeggen☺) vooral niet, als je met innovatief onderwijs te maken hebt. Invallers is ook zoiets, wat voor een innovatieve school nog best lastig is, of beter gezegd voor de invaller zelf. Kim is in het gesprek met ons ook zeer open over de dingen waar je als innovatieve school tegenaan kunt lopen. Het maakt haar niet minder enthousiast en gedreven en je merkt aan alles dat ze staat achter het concept van De Kwartiermaker. Voor ons als studenten juist door haar openheid een interessant en verrijkend bezoek.
