Bosch Innovatielab

Gisteren ben ik naar een bijeenkomst van het Bosch Innovatielab geweest, georganiseerd door Ruw.
9 Initiatiefnemers pitchten hier hun innovatieve idee voor het onderwijs, waarvoor zij subsidie hebben ontvangen uit het Onderwijsinnovatiefonds.

Eén van de ideeën deed me meteen denken aan de verschillende toekomstscenario's die ik de afgelopen tijd voorbij heb zien komen: Dutch Innovation School (www.dutchinnovationschool). Dat zou nou iets zijn om volgend jaar LA4 mee te starten. De toekomst is dan al meteen heel dichtbij.

Ook de tienerschool 10-14 is een hele mooie aanzet naar de vele 0-18 leergemeenschappen die in veel scenario's beschreven werden.

De Duurzame School stelde (duurzaam) burgerschap centraal, ook een thema in veel scenario's, net als het smart opleiden op het Koning Willem I college, waar ze smart energy en smart city opleidingen ontwikkelen.

Ook leuk vond ik het initatief Expeditie Basisschool, wat voor een vergaande samenwerking tussen school en ouders gaat. Het schoolplein als minimaatschappij en ouders die een paspoort invullen zodat ook op een goede en positieve manier gebruik gemaakt kan worden van de talenten van ouders.

Ook Pitch073 en BEP en BEA werden gepitcht, waarbij het bestuur waar ik werk actief is. Beide mooie manieren om mensen, instanties en bedrijven bij elkaar brengen, de verbinding te maken,

Zeer toffe avond, waar ook echt met elkaar in dialoog werd gegaan! Wederom inspirerend en leuk om inmiddels mensen te herkennen en nieuwe mensen te ontmoeten!

It's a wrap: Challenge Day super afsluiting van LA4

Dat je bijna denkt: "Wat jammer dat LA4 voorbij is!" (maar niet heus, toch niet😊).

Het was echt een LA van én heel hard werken, én twijfel, én frustratie. Maar ook van een hele fijne samenwerking, én inspiratie, én veel leren, én veel plezier. Zeker richting de Challenge Day werd het plezier groter. De Challenge Day zelf was een mooie kers op de taart. Het was zeker geslaagd, ook al werkte ons idee op sommige punten niet helemaal zoals verwacht. Wat op zichzelf ook wel weer interessante gedachten opleverde. Ook erg leuk en inspirerend om bij andere groepen te kijken. Ontzettend jammer dat we niet bij meer groepen konden bekijken.

En nu is het voorbij, nog een reflectie schrijven en dan in sneltreinvaart verder met LA5...the end is near..

En de credits gaan in het bijzonder naar:

De olifant: relativerende uitspraken en mooie woorden in tijden van lichte paniek

De buffel: planning, structuur in tijden van (té) feestelijke stemming

De neushoorn: gezellige klets en troostende woorden in tijden van enige frustratie

De leeuw: creatieve en moedige acties in tijden van 'ik wil in de doos blijven'

Gamemaster Isabelle: feedback, motivatie en een gulle lach: in tijden dat we het hard nodig hadden

mijn collega's (voor materiële en immateriële input)

externen (voor feedback en gesprek)

De school: dé oplossing voor al uw problemen...maar nu even niet!

Wanneer ik lees over de maatschappelijke opdracht van de school, de grenzen hieraan, de discussie hierover, dan komen er met name twee vragen bij  mij op: wie/wat willen wij zijn als school voor onze leerling en wat willen wij kinderen in de tijd dat ze onze school bezoeken nu met name meegeven en wat willen we dat ze leren?

Ik geloof dat je het niet moeilijker moet maken dan het is en dat is misschien makkelijk gezegd in een tijd dat er echt veel druk wordt uitgeoefend op scholen om een actieve bijdrage te leveren aan het verbeteren of zelfs oplossen van allerlei maatschappelijke vraagstukken (SLO, 2011). Maar een duidelijke visie op wat jij de kinderen met jouw onderwijs wil bieden en leren, is het aller belangrijkste als je goed je grenzen wil trekken. Hier als één team achter staan, maakt het alleen maar sterker. Bij elk nieuw vraagstuk, deze kritisch bekijken aan de hand van je visie en de kern van je onderwijs, maakt dat je niet zomaar meegezogen wordt in wat vooral anderen belangrijk vinden voor het onderwijs.

Volgens Biesta (2014) zijn kwalificatie, socialisatie en subjectivering belangrijke samenhangende doeldomeinen (niet alleen functies!) Onderwijsprocessen hebben altijd invloed deze drie domeinen (Biesta, 2014). Ik verwacht wel dat in de toekomst de aandacht voor socialisatie en subjectivering groter zal worden, doordat de wereld om ons heen verandert en ook zeker complexer lijkt te worden (multiculturele samenleving, technologische ontwikkelingen, meer variatie in samenstelling gezinnen, grote informatiestroom, multimedia etc.). Daarnaast is de school nog een van de weinige vanzelfsprekende socialiserende instituten (SLO, 2011). Volgens Biesta (2014) moeten, gezien de spanning die tussen de doeldomeinen bestaat (de domeinen hebben ook invloed op elkaar) de voor- en nadelen in de domeinen tegen elkaar afgewogen worden om te bepalen wat goed onderwijs is.

De school is een gemeenschap, een samenleving in het klein, waarin het socialiseren bij uitstek geoefend kan worden en waar goede begeleiding gegeven kan worden. Ouders vormen een wezenlijk deel van deze gemeenschap. De school moet daarom ook een duidelijke visie op de rol van de ouders in deze gemeenschap ontwikkelen, en op welke gebieden en in welke mate zij participatie gewenst vindt. Daarbij past een duidelijke visie op opvoeding: in hoeverre vinden wij dit een taak van de school? Daarbij is met name belangrijk dat de relatie tussen ouders en school een verbinding is die van groot belang is voor de onderwijsloopbaan van kinderen (de Winter, 2011). Wanneer de school ook hier een duidelijke visie op heeft ontwikkeld en deze ook duidelijk en geregeld met ouders deelt, kan hier beter naar gehandeld worden en kan er over in gesprek gegaan worden met ouders.Hierbij moet heel goed rekening gehouden met de populatie die de school bezoekt; van de ene groep ouders kan nu eenmaal minder verwacht worden dan een andere groep. Maar welke populatie het ook betreft: opvoeding zou altijd de gedeelde verantwoordelijkheid van school en ouders moeten zijn. In die zin heeft school ook een verantwoordelijkheid in het ondersteunen van ouders hierbij, waarmee niet gezegd is dat school deze ondersteuning ook zelf moet invullen, maar zij moet wel een goed netwerk opbouwen van waaruit de steun georganiseerd kan worden.

Burgerschapsvorming is een wettelijke opdracht van de school en neemt ook in het scenario dat wij als gameteam hebben gekozen een belangrijke rol in. In ons scenario gaat het dan met name om de sociaal burgerschap (SLO, 2011) en niet om de politieke burgerschap. Binnen onze school werken we met De Vreedzame School aan dat sociale burgerschap. De methode is uitgebreid en kan echt de kern van burgerschapvorming zijn, maar we merken wel dat wanneer het niet consequent wordt ingezet, er juist weer andere dingen de school in gehaald worden, die eigenlijk al in De Vreedzame School besloten liggen. Het team zal er daarom voor moeten gaan De Vreedzame School sterk neer te zetten en zich bij nieuwe vraagstukken moeten afvragen hoe deze zo veel mogelijk in de geest van en aansluiten op De Vreedzame School uitgevoerd kunnen worden. Dan wordt het geen stapelen, maar integreren, wat het gevoel van 'druk' zal kunnen verminderen.
Wat ik zelf in dit verband belangrijk vind is dat we leerlingen  in de eerste plaats leren hoe ze zelf (kritisch) kunnen nadenken over wat 'goed' burgerschap is. Dit in tegenstelling tot hen vertellen wat een goed burgerschap in moet houden en hoe je je als goed burger dan precies moet gedragen.

Dit heeft te maken met wat de Winter (2011) positieve vrijheid noemt. Hij pleit ervoor dat met kinderen veel meer moeten praten over hun idealen, hun identiteit en de manier waarop zij de samenleving ervaren en haar willen veranderen.

Onze school onderzoekt welk nieuwe concept of methode voor het vakdomein wereloriëntatie goed aansluit bij visie en onderwijsvorm van de school. Een goede keuze kan ook zorgen dat grenzen voor wat betreft maatschappelijke invloeden, bewaakt kunnen worden. Het is daarom ook belangrijk te kijken of en hoe maatschappelijke en eventueel ook duurzame vraagstukken al op meerdere manieren zijn geïntergreerd en ook of de 21e eeuwse vaardigheden goed vertegenwoordigd zijn. Je kunt er zo als school voor zorgen dat er naast het schoolbrede concept of methode, nog allerlei andere losse projecten nodig zijn. Het werken met losse projecten kan namelijk het gevaar van versnippering, oppervlakkigheid en gebrek aan samenhang met zich meebrengen (SLO, 2011).

Je zou je als school, bij alles wat op je af komt, je kunnen afvragen: voegt dit daadwerkelijk iets toe aan het programma dat wij nu al draaien? Kunnen we het kind er nog meer belangrijke sociale vaardigheden mee aanleren (of zijn het dezelfde, maar dan in een andere verpakking?). Bereidt dit lesprogramma of activiteit de leerling nog beter voor op een zelfstandige en sociale rol in de samenleving?
Is dit iets wat wij als school ook actief bij ouders kunnen neerleggen, daarbij rekening houdend met de populatie van de school?
Naast je vaste programma kun je als school jaarlijks, vanuit actualiteit en visie kiezen wat hier nog bij komt. Daarnaast is het natuurlijk ook altijd belangrijk om flexibel en open blijven voor actuele ontwikkelingen die vanuit het team, leerlingen, ouders en samenleving de school in komen, deze te toetsen aan visie en onderwijsconcept, teneinde de grens van de verantwoordelijkheid van de school te bepalen.

Biesta, G. (2014). Wat is goed onderwijs? Over kwalificatie, socialisatie en subjectivering. Geraadpleegd op 05-04-2017, van http://nivoz.nl/artikelen/wat-is-goed-onderwijs-over-kwalificatie-socialisatie-subjectivering/

Hooghoff, H. (2011). Tot nut van ’t algemeen. Over onderwijs en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Enschede: SLO

Winter, M. de (2011). Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding. Amsterdam: Uitgeverij SWP

Mijn 'gerepareerde' SWOT

Oeh, 11 van de 20 punten voor mijn SWOT, dat was wel even slikken voor dit luipaard...Ja, het is niet de eerste keer dat ik bepaalde kanten van mijzelf tegenkom tijdens deze studie...Maar meteen met de feedback aan de slag gegaan en de gerepareerde SWOT-analyse aan onze gamemaster verstuurd en zij heeft het ook supersnel weer nagekeken, wat ik ontzettend waardeer!
Met haar feedback is zij al prettig in de Paassfeer, namelijk:

Heel goed Anouschka! Strik erom en laten zo! Prima aangepast, ik herken alle elementen die gevraagd worden in de SWOT. Het enige wat er misschien nog iets aan ontbreekt is  het begrenzen van de maatschappelijke opdracht: je besteedt heel veel aandacht aan de maatschappelijke opdracht maar de grenzen ervan benoem je minder. Probeer in quest 5 dat nog te benoemen en dan is het goed. Je  hoeft hier niets meer aan te doen.

Groet Isabelle

De bustour: op naar de toekomst

Als vervolg van deze blog even een kort verslagje van de bustour naar twee vernieuwende scholen in Zoetermeer: 't Schrijverke en Stella Nova.

1. Het is heerlijk om op zo'n dag alleen maar bezig zijn met de toekomst van onze school, om te praten en te dromen met collega's.
2. Het is gaaf om de link te kunnen leggen tussen het toekomstscenario en wat we op de vernieuwende scholen zagen (met name in de leeromgeving en de rol van de leerkracht).
3. Het is geruststellend om te zien, hoe ook deze scholen bewuste keuzes maken, die duidelijk maken dat niet alles in één keer kan en hoeft.
4. Het is fijn en inspirerend om een idee te krijgen hoe vernieuwing op onze school is te realiseren, zodanig dat het ook echt past bij onze visie. En hoe vernieuwing ook kan in een oud gebouw (ook al was het nieuwe gebouw echt te wow!), daar moet je echt zelf de kansen in zien.
5. Het mooiste is als je je eigen leerlingen in de vernieuwing plaatst en ziet wat het voor hen zou kunnen betekenen, in positieve zin.
6. Het is verrassend prettig om tussen de bedrijven door ook nog met een afgestudeerde MLI'er te praten over de rol van de MLI'er binnen de school (nog niet zo eenvoudig te beschrijven en realiseren) en hierin kansen te zien.

Zeer geslaagde dag!

Dare to netwerken, want ik zei al, 't is net werken

Eerst was ik een eikel.....maar uiteindelijk groeide ik uit tot een heel netwerk? zoiets 😄😄😄

Mijn belangrijkste netwerk bestaat op dit moment uit mijn gameteam-maten, schreef ik pas als grap op onze groepsapp. Het is niet helemaal een grap, natuurlijk, want wanneer je zo intensief bezig bent met samenwerken aan soms pittige en uitdagende opdrachten, ben je intensief met elkaar bezig en kun je elkaars kennis, vaardigheden en steun goed gebruiken.

Ook mijn collega's vormen een belangrijk netwerk voor mij. Sinds vorig jaar is het aantal collega's aardig uitgebreid, omdat onze school gefuseerd is met een andere school, maar ook omdat de samenwerking met de kinderopvang binnen ons kindcentrum steeds intensiever wordt. Mijn collega's zijn belangrijk in mijn netwerk omdat zij de dagelijkse praktijk op onze school als geen ander kennen en dus goede feedback kunnen leveren op de koppeling die ik maak tussen theorie en praktijk. Daarnaast zijn zij hierin ook regelmatig waardevolle sparringpartners en probeer in mijn contacten ook in te zetten op de verschillende rollen die sommigen van hen vervullen (leerkracht, specialist, management). Ik probeer hen regelmatig bij mijn activiteiten te betrekken en de ene keer heeft dat meer effect dan de andere keer. De factor 'tijd' speelt hierbij een belangrijke rol: hoeveel tijd is er voor mijn rol beschikbaar tijdens de verschillende teambijeenkomsten, waarin kennisdeling plaats zou kunnen vinden en hoeveel tijd hebben collega's vrij om deel te nemen aan door mij geïnitieerde activiteiten, zoals een kennisdialoog.

En wat dacht je van mijn medestudenten bij de MLI? Wat een ontzettend leuke contacten heb ik hier op gedaan. En zeker nu in dit LA. Wat een uitwisseling van interessante informatie en kennis!

Voor mijn SWOT-analyse heb ik een extern iemand feedback gevraagd die wel nauw betrokken is bij onze school, dat was erg waardevol. Het is leuk om te zien dat iemand hier tijd voor vrij maakt. Hetzelfde verraste me bij alle feedback die wij van externen hebben gehad op onze team-opdrachten. Het heeft me er meer bewust van gemaakt dat het helemaal niet raar is om zulke dingen aan anderen te vragen en je niet al 'voor deze mensen hoeft te bedenken dat ze geen tijd hebben'. Aan de reacties merkte ik dat ze het zelf ook interessant vonden. Goed om te ervaren, want ik merk dat ik in dat opzicht nog wel wat lef kan gebruiken om te netwerken. 

Nee, ik zit (dan ook) nog niet in een landelijk innovatie-netwerk...maar sinds vorig jaar neem ik wel deel aan de werkgroep Innovato, een groep met enthousiaste mensen binnen onze stichting, die samen nadenkt en werkt aan innovaties en onderzoek binnen de stichting waarbinnen ik werk. Van mijn directeur hoorde ik dat deze groep bestond en ik heb meteen gevraagd of ik kon deelnemen. Er zitten mensen in die de MLI al afgeronde hebben en mensen die nu, net als ik, in het tweede jaar zitten. Niet iedereen in de groep is overigens MLI'er. De groep is nog zoekende  welke rol zij daadwerkelijk kan gaan spelen binnen de stichting. Bijeenkomsten zijn nog gericht op verkenning en kennisdeling op het gebied van verschillende onderwerpen, zoals bijdragen aan studiedagen van de stichting, activiteiten van andere innovatieve netwerken, verslag van activiteiten op het gebied van innovatie en onderzoek waaraan Innovato-leden hebben deelgenomen. Ook worden door de leden onderwerpen die bijvoorbeeld door de bestuursleden van de stichting zijn ingebracht, uitgediept en gepresenteerd. Zo heb ik me zelf verdiept in het onderwerp: 'Wat als het leerstofjaarklassensysteem niet meer werkt', o.a. met behulp van een onderzoek op het gebied van optimaliserend onderwijs.

Het netwerk heeft me de afgelopen jaren ook al mooie kansen geboden om interessante bijeenkomsten te volgen, zoals 'Making Shift Happen' en een keynote van Ruud Veltenaar over de toekomst van het onderwijs. 

Innovato brengt me ook weer in contact met andere netwerken, zoals Pitch073, waar ik in het komende jaar ook een meer actieve rol zou willen vervullen. Verder ook nog het netwerk rondom de 'Brede versnellingsvraag (samenwerking tussen SLO, Kennisnet, PO-raad en Stichting ATO) en BEP Bosche Educatieve Partners.

In de komende tijd wil ik actief ingaan op kansen om mijn netwerk uit te bouwen. Zo ga ik binnenkort naar een avond van het Bosche Innovatielab. Ik zie voor het komende schooljaar, wanneer de MLI afgerond is, hier ook weer meer mogelijkheden voor om tijd en ruimte vrij te maken om mijn netwerk uit te breiden en aan verschillende netwerkbijeenkomsten deel te nemen. Binnen mijn school zal ik dan ook goed moeten kijken naar de kansen en mogelijkheden om kennis en inspiratie die ik op doe binnen netwerken te delen met mijn collega's.